مقاومت راه انداز و کنترل الکتروموتور

حاصل عملکرد مقاومت ها به طور خلاصه عبارتند از:

• تغییر گشتاور راه اندازی و تناسب لازم در منحنی گشتاور – دور با بار
• کاهش جریان راه اندازی در لحظات شروع
• کنترل دور الکتروموتور
• ایجاد و لغزش دائمی در موتورهایی که بارهای سنگین دارند

 انواع مقاومت های راه انداز

• مقاومت های راه انداز نوع خشک

 در مقاومت های نوع خشک از المان های مقاومتی صنعتی که غالبا از نظر متریال در خانواده فلزات خاص مقاومتی قرار دارند استفاده می شود که نحوه خنک کاری آنها بصورت هوای طبیعی (AN) یا هوای اجباری (AF) می باشد. که غالبا برای موتورهای با ظرفیت توانی پائین تر استفاده می شود (تقریبا تا ۵۰۰KW).

• مقاومت های راه انداز روغنی 

در مقاومت های نوع روغنی از همان المانهای راه انداز نوع خشک استفاده می شود، اما نحوه خنک کاری آن با روغن می باشد، لذا برای ظرفیت های بالاتر مناسب می باشد بعلاوه با توجه به ثبات نسبی دمای داخل روغن تغییرات اهمی کمتری در حین مدت Start روی مقاومت ها شاهد هستیم.

مقاومت های راه انداز روغنی غالبا در مسیر روتور موتورهای Slip Ring نصب می گردند که زیر بار راه اندازی می شوند.

مهمترین مزیت موتور اسلیپ رینگی قابلیت گشتاور راه اندازی بالا در لحظه استارت میباشد که این خصیصه ناشی از روتور سیم پیچی شده آن است که قابلیت افزودن مقاومت مناسب به مدار آن نیز دارد. با اضافه کردن مقاومت به مدار روتور موتور اسلیپ رینگ میتوان منحنی گشتاور دور آن را تغییر داد.
این تیپ مقاومت ها معمولا در صنعت سیمان و صنایع سنگین استفاده می شوند و برای موتورهای محدوده تقریبا ۰.۵ تا ۱.۵ مگاوات کاربرد دارد واز مقاومت های خشک و الکترولیتی در این محدوده معمولا مقرون به صرفه تر می باشند.

شماتیک الکتریکی مقاومت الکترولیتی

ابعاد یک مقاومت روغنی بستگی به عوامل زیر دارد:

1.   قدرت موتور
2.   شرایط بار موتور (میزان گشتاور مورد نیاز در راه اندازی)
3.   تعداد دفعات استارت در ساعت
4.   زمان استارت تا رسیدن به دور نامی موتور که بستگی به اینرسی موتور و بار دارد
5.   تعداد استپهای موجود برای ایجاد نرمی بیشتر در راه اندازی

تعداد استپهای مقاومت راه انداز موتور بستگی به محدوده تعریف شده گشتاور دارد هر چه این محدوده کمتر باشد تعداد استپها مورد نیاز بیشتر خواهد بود.

• مقاومتهای راه انداز نوع الکترولیتی

در موتورهای اسلیپ رینگ با توان های بالاتر (تقریبا بالاتر از ۱/۵ مگاوات) ایجاد پله در مقاومت راه انداز به مفهوم ضربات نسبتا سنگینی به موتور در تغییر پله ها می باشد.

از این رو نیاز به تغییرات اهمی پیوسته در زمان راه اندازی وجود دارد که این امر صرفا توسط مقاومت های راه انداز الکترولیتی امکان پذیر است چرا که در این نوع مقاومت ها، میزان اهمی به واسطه مشخصات الکترولیت و فاصله الکترودهای منصوبه در الکترولیت تعیین می شود و می توان فاصله الکترودها را بصورت پیوسته تغییر داد که حاصل آن تغییرات اهمی پیوسته خواهد بود.

در مقاومت های مایع الکترولیت در داخل یک تانک قرار دارد و خروجی آن توسط دو الکترود متحرک تامین می شود و فاصله دو الکترود در داخل الکترولیت تعیین کننده میزان مقاومت اهمی می باشد که در لحظه استارت در دورترین فاصله و در پایان دوره استارت در نزدیکترین فاصله نسبت به  هم قرار دارند.

بنابراین تغییر مقدار مقاومت در استارترهای الکترولیتی به صورت یکنواخت میباشد که این مهمترین مزیت استارترهای الکترولیتی می باشد.

مزیت دیگر مقاومت های الکترولیتی نسبت به سایر مقاومت های راه انداز این است که در رنج موتورهای با توان بالای ۱.۵ مگا وات مقاومت (لیکویدی) معمولا قیمت پایین تری نسبت به بقیه راه اندازها دارد.

معایب راه انداز الکترولیتی 

مهمترین ایراد این راه انداز تغییر غیر عادی میزان مقاومت آن با تغییر دمای مایع درون آن میباشد، که البته برای رفع این نقیصه لازم است دمای مایع آن توسط سنسورها کنترل گردد تا در صورت افزایش یا کاهش دمای مایع از مقادیر تعریف شده از راه اندازی استارتر جلوگیری شود و یا در دستگاه های مدرن تردمای الکترولیت توسط تجهیزات جانبی (گرم کن/سرد کن) به رنج نرمال برگردد.

سفارش گذاری

در سفارش گذاری چنانچه اطلاعات دقیق مقاومت راه انداز شامل مقدار اهمی، توان دائم کار و توان عملکرد کوتاه با توجه به مدت زمان راه اندازی اعلام شود کفایت می کند اما اگر اطلاعات مقاومت در دسترس نیست حداقل می بایست موارد زیر اعلام گردد:

• اطلاعات دقیق موتور و روتور
• کاربرد
• میزان گشتاور مورد نیاز برای راه اندازی
• مدت زمان راه اندازی با توجه به کاربرد و نوع بار
• فواصل بین راه اندازیهای مجدد